Hai que ver papá canto se aprende cando se cala e se escoita, canta razón tiñas cando dicías que hai que saber escoitar co corazón, “o corazón oe mellor que os oídos por grandes que un teña as orellas. Podese escoitar as sombras das xestas na noite cando saen as congostras; e as estrelas bicar as polas dos bidueiros espidas antes de bañarse no Asneiro, tamén as cerdeiras cando as pinta a primavera, os vagalumes de Santa Compaña e os casamentos dos grilos e as súas esmorgas ata a alborada.
O corazón pode escoitar todo se está adestrado como estaba o teu; aberto o peito coma a xanela do cuarto de abaixo outeando cara os sofrementos alleos e a ledicia sentida cando medraban os outros, inda que ti deveceras para converterte nun xigante de tan pequeniño que soubeches ser.
Escoitando no Liceo de Ourense, o Santuario da Palabra, a Bieito Ledo, que sabe bendicir coma cura e agasallar como irmán mollando a palabra e sabe tamén, papá, a diferenza entre vir e regresar, el regresa sempre a Ourense porque nunca se foi, éche un home moi importante, mais a min paréceme un meniño coma nós, porque ti e eu sempre seremos meniños, os dous durmindo xuntos naquela cama onde te deixaches esvarar cara o Asneiro, o Bieito éche así tamén un meniño turrando dos carros de pan, coas xugadas de vacas ben mantidas en Padroso e con boi de seu, un boi de primeira que enxendra “becerros culóns” que miden case tanto na cruz do lombo coma de alzada, xa o dicías ti que son os mellores para a carne; outras veces véxoo xogando a pelota no Seminario mentres cavilaba como cambiar as inxustizas do mundo que andaba a albiscar, agora veu de “regreso” e inda que precisa os lentes ve moito mellor que cando non os precisaba e segue albiscando o mundo e eu aprendo escoitándoo coma se te escoitara a ti.
Escoitando no Liceo a Armando González, compartindo abrazos e viño, para redimir o tempo perdido, aquel tempo que tardou en traerme este amigo. Ou se cadra “non existe o tempo”, como di Benito Eladio Rodríguez, ou só “existe o tempo cando hai cariño, o outro é tempo perdido”. Éche tamén un home moi sabido: médico, músico, poeta, escritor, mestre na Universidade, home de carreira e de carreiros, chámolle “o envexado” porque tráeme namorado o seu xeito de escribir e inda mais o seu xeito de ser, ti xa o dicías “o difícil de verdade é ser boa persoa” e este respira bondade, é neumólogo de amorosos aires. Os aires do mar e do Arnoia, o río que axudou ao Asneiro a crear o mundo.
Ás veces fala, e outras, fala por el unha fada raíña do fado, téñoche contado dela outras veces, non te rías, sei que ti acordaste ben, cando a escoitamos, si oh! a María do Ceo, naquel Castelo, e agora compuxo para ela un poema tan fermoso e tan tristeiro que faime chorar, fala das feridas dos que confunden o amor e pensan que amar é posuír, esqueceron que o amar e dar e darse, dar ata que doa e cando doa darse ata esvararse no derradeiro alento coma fixeches ti.
Déixoche uns versiños por aquí; cando falemos unha noite destas recítocha, inda que ben sei que ti xa estás enterado, de feito, ben te vin no Liceo cando lle botamos “a arrincadeira”
MORADA DE BÁGOAS
Unha muller, dúas bágoas,
con catro marcas moradas
agachadas baixo a saia.
Na faciana unhas rayban,
oito frías coiteladas
dunha paixón trasnoitada…
…. Cómplices xordos e cegos,
mil silencios de violencia,
mil covardes sen conciencia…
…Pasaron xa dous mil anos,
e séguese a escoitar axiña:
“Mateina porque era miña…”
(Versos de Armando González “o envexado”)
Oes papá, voume ir despedindo que ando mal da gorxa, agora entenderas ben, porqué lle chamo “o envexado”, mais non te preocupes que envexa non lle teño, o que sinto é unha admiración, raiando a devoción, por iso, cando fala escóitoo co corazón, tal como me ensinaches nas noites da xeada cando non arranxaches o cristal da fiestra ata que veu o verán, aquela se que foi unha pequena maldade pero perdóacha porque así durmimos moi achegadiños aquel inverno.
