O sistema capitalista globalizado está en crise económica, estrutural, pero tamén política, de lexitimidade dos Estados e da hexemonía capitalista. O actual conflito entre EEUU e a OTAN contra Rusia con epicentro en Ucraína, non é a causa senón a consecuencia da crise xeral do capitalismo global.
EE.UU loita por manter a hexemonía intercapitalista, pero existen indicios sobre a inminente desintegración do sistema económico baseado no dólar e a súa substitución por unha nova orde socioeconómica internacional liderado por China, que combina a planificación estratéxica centralizada e a economía de mercado, o control estatal sobre a infraestrutura monetaria e a participación empresarial privada.
Como sinalou o economista Michael Hudson, durante máis dunha xeración destacados diplomáticos estadounidenses advertiron sobre o que crían representaría a última ameaza exterior do imperio: unha alianza de Rusia e China que dominaría Eurasia. A guerra económica, as sancións e a guerra híbrida de EE.UU contra China e Rusia terminaron unindo a ámbolos dous países, e están a empuxar a outros á súa emerxente órbita euroasiática. O que a mediano prazo podería configurar unha geoeconomía bipolar: Occidente vs Eurasia.
“O que a mediano prazo podería configurar unha geoeconomía bipolar: Occidente vs Eurasia”
Segundo Sergey Glazyev, membro da Academia Rusa de Ciencias e ministro de Integración e Macroeconomía da Unión Económica de Eurasia, asistimos a un período de cambio de patróns tecnolóxicos e mundiais que sempre vai acompañado de crises económicas estruturais e guerras, respectivamente. O cambio de patróns tecnolóxicos comeza cun aumento dos prezos da enerxía, tras o cal as economías dos países desenvolvidos mergúllanse nunha depresión prolongada, da cal se sae por unha tormenta de innovacións.
Durante ese período as tensións político-militares intensifícanse e a carreira armamentista impulsa á economía para entrar nunha nova e longa onda de crecemento baseada nunha nova orde tecnolóxica. Glazyev sostén que hoxe ese período está a pecharse co salto de China e India ao liderado do desenvolvemento técnico e económico mundial, con base nunha nova orde tecnolóxica cuxo núcleo é un complexo de tecnoloxías nano, bioenxeñería, información, dixitais, aditivas e cognitivas.
Ao mesmo tempo, transítase cara a un sistema alternativo de xestión de desenvolvemento económico, cuxo núcleo tamén radica no sueste asiático, e como ocorre sempre neses períodos, apunta Glazyev, a elite dirixente dos países centrais provoca unha guerra mundial para tentar manter a hexemonía intracapitalista global. No marco dunha estratexia planificada de histerización da poboación (rusofobia), na conxuntura a elite plutocrática e militar estadounidense está a despregar unha guerra híbrida informacional-cognitiva e monetaria-financeira contra China e Rusia, para caotizar a ambos os países, e tamén a India.
Michael Hudson e Sergey Glazyev coinciden en que a recente confiscación (roubo) do ouro e de 300 mil millóns de dólares en reservas estranxeiras rusas en contas de custodia dos bancos centrais occidentais –como ocorreu antes con Venezuela, Iraq, Irán e Afganistán−, xunto co asalto selectivo ás contas bancarias de multimillonarios rusos, socavaron o status do dólar, o euro, a libra esterlina e o ien como moedas de reserva global, o que acelerará o desmantelamento en curso da orde económica global, xa que é pouco probable que algún país soberano continúe acumulando reservas nesas moedas, e busque remplazarlas por moedas nacionais e ouro, ou unha nova moeda de pago dixital fundada a través dun acordo internacional.
A maioría das transaccións entre os países membros da Unión Económica de Eurasia xa están denominadas en moedas nacionais e estase producindo unha transición similar no comercio con China, Irán e Turquía; tendencia que podería incluír a India. En forma paralela impúlsase o desenvolvemento dun sistema de pago dixital non bancario, que estaría ligado ao ouro e outras materias primas negociadas en bolsa.
A crise dos prezos da enerxía e os alimentos –Rusia e Ucraína son grandes exportadores de grans− está a afectar aos países do sur global. Pero tamén ás economías de EE.UU e Europa que teñen que encarar o boicot ao gas ruso, e ademais necesitan cobalto, aluminio, paladio e outras materias primas básicas que poderían ser usadas polo Kremlin como medio de presión para a remodelación da diplomacia e o comercio mundial.
“A crise dos prezos da enerxía e os alimentos –Rusia e Ucraína son grandes exportadores de grans− está a afectar aos países do sur global. Pero tamén ás economías de EE.UU e Europa”
A estratexia estadounidense de utilizar a Ucraína como cuña entre Rusia e China non funcionou. En cambio, o aluvión de sancións contra Moscova tivo o impacto de reforzar a complexa integración integral das economías rusa e chinesa, que podería fortalecerse coa articulación do Nova Ruta da Seda de Xi Jinping e a Unión Económica Euroasiática impulsada por Putin.
A súa vez, como sinalou Hudson, a diplomacia de forza de EE.UU impónlle á Unión Europea o seu abxecto servilismo, polo que o próximo enfrontamento podería producirse dentro de Europa, cando políticos nacionalistas traten de liderar a ruptura do “pano de aceiro” imposto pola Casa Branca para encerrar aos seus satélites na dependencia das subministracións estadunidenses de gas licuado con tarifas máis altas.
En definitiva, no marco da actual fase de acumulación militarizada −como a chama William I. Robinson−, que por mor da subministración masiva de armas a Ucraína dispararon as accións de megacorporaciones militares e de seguridade estadunidenses como Raytheon, Xeneral Dynamics, Lockheed Martin, Northrop Grumman e Boeing, a manobra do “Deep State” (Estado profundo) que controla a Joe Biden puido ser garantir que Europa contribúa máis á OTAN, compre máis material bélico ao complexo militar-industrial e encérrese máis na dependencia comercial e monetaria imposta por Washington. Sen descartar, que como ocorreu historicamente con outros presidentes estadounidenses, a administración Biden involúcrese directamente na guerra con fins electorais, ou utilice a Polonia e Romanía para desestabilizar máis a contorna ucraína.
Este artigo escrito por Carlos Fazio foi publicado orixinalmente en El Viejo Topo, 5 de xullo de 2022.
