Madrid | A Editorial Torremozas presentou hoxe na Delegación da Xunta de Galicia en Madrid/Casa de Galicia o poemario Fugaces, da escritora coruñesa Sofía Casanova, primeira muller correspondente de guerra en España, que narrou ao país a Revolución Rusa desde San Petersburgo. Casanova realizou un importante labor literario como xornalista, novelista, dramaturga e poeta, sendo esta última a faceta menos coñecida da autora, que casou co filósofo Wincenty Lutoslawski, viviu en Polonia case toda a súa vida e morreu alí. O poemario reeditado acompáñase dun interesante material fotográfico, en parte inédito en España, e unha ampla introdución da filóloga e tradutora Amelia Serraller Calvo.
Na presentación participaron o escritor e xornalista Alfonso Armada, a escenógrafa e artista visual Liz Wittlin, a autora da introdución, Amelia Serraller, a poeta María Tecla Portela Carreiro, a editora Marta Porpetta e o coordinador de Actividades Culturais da Casa, Ramón Jiménez, quen o fixo en representación do delegado da Xunta en Madrid e director da Casa de Galicia, José Ramón Ónega López. Entre o público asistente achábanse o secretario de Asuntos Políticos da Embaixada de Polonia, Maciej Brodowicz, e a directora do Instituto Polaco de Cultura, Miroslawa Kubas- Paradowuska.
Jiménez manifestou que “é unha satisfacción para esta Casa, grazas á oportuna reedición de Fugaces feita por Torremozas, lembrar a figura de tan eminente galega, que volve a ela despois de que en xuño de 1995 pronunciásese nesta mesma sala por D. Juan Antonio Cánovas do Castelo a conferencia titulada “Sofía Casanova: Esquecida Gloria das letras galegas. Vínculo singular entre España e Polonia”; e de que un ano despois, en setembro de 1996, presentásese aquí tamén o libro Galicia la inefable, de Sofía Casanova, con introdución de Manuel Fraga Iribarne, prólogo de Juan Antonio Cánovas de Castelo, estudo preliminar de María Rosario Martínez Martínez e ilustracións de Rafael Romeu Massiá”.
Armada, escritor e reporteiro galego, abordou as dúas facetas de Sofía Casanova que el mesmo cultiva: a de correspondente de guerra e a de poeta. Narrou a relación de Casanova con ABC, medio do que é adxunto á dirección, e as súas principais crónicas e acabou establecendo un diálogo coa súa poesía, de poeta a poeta. Armada tamén puxo en valor a edición do libro presentado e resaltou a introdución “en tres actos” que asina Serraller, que considera especialmente interesante para debater sobre a vida e a vixencia de Sofía Casonova como poeta.
Wittlin falou da relación da súa familia (o seu pai é o escritor judeopolaco nomeado ao Nobel Józef Wittlin, amigo persoal de Joseph Roth e Stefan Zweig e presidente do Pen Club) coa de Sofía Casanova-Loitosławska e describiu o ambiente intelectual da súa familia política polaca, na que destacan o compositor Witold Loitosławski, sobriño do seu marido, ou este mesmo, Wincenty Loitosławski (casou cun activista político, diplomático e famoso catedrático de filosofía, a primeira persoa capaz de fixar a cronoloxía da obra de Platón). Fíxoo desde unha óptica emocional e moi persoal, de mulleres artistas nun mundo eminentemente masculino. Neste caso, de exiliada a exiliada, buscando as conexións entre Sofía e outra muller hispano-polaca como é a escritora mexicana de orixe polaca e Premio Cervantes Elena Poniatowska.
Serraller afirmou que Casanova “como escritora, poeta, xornalista e tradutora desempeñou un papel extraordinariamente importante nas relacións entre España, Rusia e Polonia, especialmente nas hispano-polacas por mor do seu matrimonio con Wincenty Loitosławski”, e que foi das poucas xornalistas que viviu e narrou a Revolución rusa de outubro de 1917 desde o seu mesmo epicentro, San Petersburgo. Explicou que se iniciou como poeta con Campoamor e o rei Alfonso XII como valedores e que a súa poesía “deulle acceso aos círculos académicos e literarios madrileños, espertou a admiración do seu marido e abriulle as portas dos salóns europeos de figuras como Madame Curie ou Lev Tolstoi”. Do contido de “Fugaces” valorou que é “unha lírica precursora do Modernismo”, “unha obra moderadamente feminista, na que dirixe os seus versos a mulleres contemporáneas que admira, como a tamén escritora Branca dos Ríos, á vez que concilia o persoal co universal, o privado e o público”.
A poeta galega e tradutora do portugués María Tecla Portela, recitou algúns dos poemas do libro e a editora Marta Porpetta comentou a traxectoria da Editorial Torremozas, que desde a súa fundación reivindica o papel da muller na arte e leva xa 35 anos editando literatura escrita por mulleres, realizando un labor de “rescatar do silencio a autoras que están esquecidas, como é o caso de Sofía Casanova”.
