Nos primeiros anos da Revolución Francesa, un deputado dun departamento afastado de París tardaba días en poder presentar o seu mandato na sé da Asemblea Nacional Constituínte, o poder lexislativo “de facto” que redactaría a declaración dos dereitos do home e do cidadán e o resultado das deliberacións tardaba días ou semanas en chegar a todos os recunchos de Francia.
“Coa proposta de Democracia 4.0 non inventamos nada novo”, afirma Juan Moreno, o avogado sevillano que presentou no Congreso, en xuño de 2010, unha iniciativa para permitir a votación cidadá a través de internet na cámara baixa do Reino de España. “Baseámonos no sistema de check and balance (controis e contrapesos) que deu pé á separación de poderes. Agora a idea é que o pobo exerza ese contrapoder dentro do propio lexislativo”, destaca Francisco Xurado, de Democracia Real Ya.
Esta rede fixo súa a iniciativa e o 26 de outubro lanzou unha campaña de envío masivo de cartas ao Congreso para que a proposta sexa tida en conta. Democracia 4.0: co censo actual, a un voto electrónico cidadán corresponderíalle unha 35 millonésima parte de representatividade. 100.000 votos cidadáns xa corresponderían a un escano, e un millón de votos a 10 escanos. “Legalmente, a proposta é posible cun cambio no regulamento do Congreso”, asegura Xurado.
Antes da indignación
A idea non naceu onte. En 2008, as cortes valencianas cambiaron a súa regulamento para permitir que unha representante embarazada votase desde a súa casa. “O primeiro que dixen ao ler a noticia foi “estes xa nin traballan”, chancea Moreno. “Pero logo dinme conta de que se trataba dun cambio importante”, recorda. Sen experiencia política nin asociativa, o letrado comezou a traballar na súa proposta, previa consulta con clientes, amigos e técnicos.
Tardou un ano en preparar a solicitude, e agora recoñece que “non tiña ningunha esperanza de que ninguén a fose a apoiar. Xuño de 2010 non é maio de 2011. E como o Congreso non contestaba, xa estaba a piques de poñer un recurso de amparo ao Constitucional”. E nisto chegou o 15M.
Foi precisamente grazas á rede como o avogado coñeceu aos protoindignados meses logo de facer a súa solicitude ao Congreso. “Alí había todo tipo de xente, era un caldo de cultivo tremendo”, recorda, e a súa idea foi ben acolleita.
Despois do tirón mediático do día da presentación, Democracia 4.0 espera a que pasen as eleccións e se volva constituír a mesa de garantías constitucionais. A comisión pasou en 12 meses o prazo de 3 co que tiña que responder, dado que nesta materia non existe silencio administrativo.
Pero, funcionaría realmente a idea? Técnicamente, a proposta nace nun Estado que en 2010 foi situado pola ONU no terceiro lugar de e-participa, o seu índice sobre o desenvolvemento da administración electrónica. “Faría falta unha sé electrónica no Congreso e unha intranet baixo un servidor público. O voto electrónico non é 100% fiable, pero é máis seguro, por exemplo, que o voto por correo”, enfatiza Xurado.
A democracia 4.0 tamén se enfronta ao argumento de que un sistema así daría ás, por exemplo, a quen defende a pena de morte. Moreno matiza: “para iso faría falta modificar a Constitución cunha maioría de dous terzos do Congreso: uns 23 millóns de persoas terían que votar que si”, unha primeira vez, e farían falla novas votacións. “Creo que a xente distingue entre votar a Chiquilicuatre pola tele e abordar temas como uns Orzamentos do Estado ou unha reforma das pensións”, confía.
