elnacional.cat | A última reforma do Código penal, que recibiu o apoio case total da maioría da investidura, suprimiu un delito de sedición que non ten acollida no dereito penal común na maioría dos estados da Unión Europea. Con todo, introduciu o delito de desordes públicas agravadas, que castiga con prisión entre tres e cinco anos a invasión de edificios e instalacións ou a obstrución ou corte de vías públicas cando se desenvolvan por multitudes singularmente aptas polo seu número, propósito e organización para afectar de maneira grave á orde pública.
Unha tipificación delituosa potencialmente moi perigosa á vista da extrema creatividade interpretativa (tantas veces en aplicación real do dereito penal do inimigo) da sala do penal do Tribunal Supremo, que é a que unifica a xurisprudencia e define o perímetro das respectivas condutas delituosas. Veremos manifestacións no ágora e vía pública carentes de calquera elemento de violencia ou intimidación que serán finalmente obxecto de acusación e mesmo de condena.
A mesma reforma introduciu un delito de malversación máis leve (castigado con prisión entre un e catro anos) cando non exista na disposición de fondos públicos ánimo de lucro propio ou alleo, pero si unha afectación dos devanditos fondos a finalidades distintas das previstas legalmente. Rompía así a unificación no rigor da resposta penal aos delitos de malversación apropiativa (na que intervén ánimo de lucro propio ou alleo) e a constitutiva de mera administración ilegal de fondos, equiparada ao delito de administración desleal para os xestores privados e introducida pola maioría absoluta do PP de Mariano Rajoy na reforma do Código penal de 2015.
Aquela reforma tiña o único obxecto de poder encarcerar aos altos cargos da Generalitat que destinasen fondos públicos a un referendo que se proxectaba moi próximo xa en 2015. Era o que o PP quixo facer por vía penal e non puido co president Artur Mas e o conseller Quico Homs ante a falta de tipificación delituosa cando se convocou e desenvolveu a consulta de 2014.
E foi tamén no outono de 2015 cando se reformaron o Código penal e a lei orgánica do Tribunal Constitucional (TC) para crear ad hoc un delito de desobediencia respecto dos requirimentos que realizase o TC para executar as súas propias resolucións, que antes non existía por tratarse dun órgano constitucional que non se integra no Poder Xudicial nin participa da función xurisdicional do mesmo.
“O Sánchez real é o que votou o 155, o que prometeu tipificar penalmente o exercicio plebiscitario do dereito para decidir e o que quería, e segue querendo agora mesmo, obter con fins electorais a extradición e subseguinte encarceramento do president Puigdemont”
Con toda a crítica que mereza a tipificación delituosa das desordes públicas agravadas, a reforma aprobada o pasado 22 de decembro parecía acomodar, aínda que só fose parcialmente (dos vixentes delitos de ultraxes á bandeira e inxurias á Coroa falaremos outro día) o dereito penal español ao sistema dos outros dereitos penais europeos e aos da Convención das Nacións Unidas contra a corrupción de 2003, que non recoñece como delitos de corrupción as modalidades de malversación e prevaricación nas que non exista en acto ou potencia o enriquecemento propio ou de terceiro.
É dicir, que non admite que as condutas sentenciadas en 2019 no Supremo, as que son obxecto no mesmo órgano xudicial do encausamiento dos políticos exiliados ou as que son obxecto de acusación e inmediato axuizamento no Superior de Catalunya respecto da presidenta Laura Borràs poidan ser considerados delitos de corrupción, que son os únicos que son obxecto de universal tipificación delituosa no mundo democrático e, singularmente, nos sistemas penais dos estados da Unión Europea.
Con todo, Pablo Llarena —o maxistrado do Tribunal Supremo que instrúe a causa contra os políticos cataláns exiliados— deixou sen efecto as euroórdenes anteriores para o arresto e extradición destas persoas no ámbito da UE, ao considerar que a sedición xa está despenalizada. Pero, de modo totalmente disparatado, mantivo a acusación contra o president Puigdemont e os consellers Puig e Comín polo delito de malversación máis grave, que esixe ánimo de lucro e pode ser castigado ata con doce anos de cárcere.
E xustificou esta absurda conclusión na suposta existencia do ánimo de lucro nos procesados por destinar fondos públicos a fins supostamente ilegais vinculados á preparación e execución do referendo do 1-O de 2017, esquecendo que na sentenza definitiva dos xa condenados nin as acusacións nin o Supremo definiron unha malversación por desfalco, senón por simple administración ilegal.
Outra vez achámonos no TS co partidismo máis descarado, coa interpretación propia de o dereito penal do inimigo. Pero calquera observador imparcial quedaría absolutamente perplexo cando a tese de Llarena sobre a malversación foi asumida pola Fiscalía (parece ser que co visto e prace do fiscal xeneral promovido por Pedro Sánchez) e pola Avogacía do Estado, directamente dependente do goberno central.
Incluso ambas as acusacións chegaron máis aló, ao pedir o procesamento de Puigdemont, Ponsatí, Comín e Puig polo delito de desordes públicas agravadas, descoñecendo que o propio Llarena recoñeceu no seu interlocutoria que esa incriminación non é posible por faltar en todos eles calquera conduta violenta ou intimidatoria. A realidade é, pois, moi evidente e ninguén pode eludila.
O mesmo Goberno do Estado que promoveu a reforma legal desenvolve agora una (i)lóxica represiva, tentando, ora unha moi improbable extradición do president Puigdemont, ora o esquecemento por parte do seu electorado da devandita reforma. Unha reforma que é verdade que lle xerou prexuízos en termos demoscópicos en importantes sectores do seu electorado. Pero estes prexuízos demoscópicos foron máis ben produto da falta de pedagoxía e do descontrol dos tempos políticos por parte do PSOE, pero en calquera caso o Goberno do Estado retomou a vía represiva que nunca abandonou do todo.
Non haberá amnistía nin desxudicialización. As persoas catalás procesadas polos feitos de 2017 e polas protestas cidadás dos meses e anos posteriores seguirán afrontando tortuosos procesos xudiciais que lles seguirán impedindo planificar a súa vida persoal e profesional.
Os altos cargos da Conselleria d’Economia moi probablemente afrontarán acusacións de malversación agravada na súa causa, que se elevará a xuízo proximamente. Os demócratas cataláns e do resto do Estado arriscarán cada vez que reivindiquen os seus dereitos na vía pública ou xestionen recursos públicos con destino a finalidades deostadas polas forzas unionistas.
A mesa de diálogo encartouse definitivamente. Nestas condicións, afirmar que o diálogo co Goberno do Estado deu froitos xa non só é que constitúa un puro acto de fe. É que atopa o desmentido nos elementos todos da realidade circundante. Porque o Sánchez real é o que votou o 155, o que prometeu tipificar penalmente o exercicio plebiscitario do dereito para decidir e o que quería —como nos advertiu Gorka Knorr—, e segue querendo agora mesmo, obter con fins electorais a extradición e subseguinte encarceramento do president Puigdemont.
