El Diaro / Ignacio Escobar | O presidente do Tribunal Supremo e do Consello Xeral do Poder Xudicial cobra 142.000 euros ao ano, máis chofer, máis secretarias, máis dietas. É un dos soldos máis altos da Administración: un 40% máis que o presidente do Goberno, por comparar. Pero a razón pola que Carlos Lesmes leva case tres anos co mandato caducado e non dimitiu aínda, aínda que fóra por dignidade, non só ten que ver coas condicións materiais obxectivas. É algo máis.
Carlos Lesmes (Madrid, 1958) provén dunha familia acomodada, conservadora e de fortes conviccións cristiás, que el tamén mantén. Estudou en La Salle Marabillas, un colexio privado católico no barrio del Viso, no distrito de Chamartín, o de maior renda per cápita de Madrid. Licenciouse en Dereito en 1980, pola Universidade Autónoma de Madrid. Catro anos máis tarde, en 1984, aprobou as oposicións á carreira xudicial. É unha proba conxunta, para ser xuíz ou fiscal.
Lesmes opta pola carreira fiscal: un ano na Audiencia de Alacante, seis no TSX de Madrid e outro máis no Tribunal Constitucional. En 1993, deixa a Fiscalía. Tras superar unha segunda oposición de especialista en Contencioso-Administrativo, pasa a ser xuíz e entra como maxistrado do TSX da Comunidade Valenciana. Alí está preto de tres anos.
En 1996, incorpórase como alto cargo do primeiro Goberno de José María Aznar. E desde entón ata hoxe, todos e cada un os seus ascensos e promocións explícanse en gran medida pola súa proximidade ao Partido Popular.
Lesmes leva case catro décadas de carreira profesional. Pero máis de dous terzos dese tempo, exerceu en postos aos que chegou co apoio directo do PP, ou dos vogais do Poder Xudicial nomeados polo PP. Son 25 anos de 37: o 67% da súa vida laboral. Esa carreira política, e non só xudicial, comezou fai un cuarto de século, coa vitoria de José María Aznar en marzo de 1996, cando o primeiro Goberno do PP nomeoulle alto cargo do Ministerio de Xustiza.
“Lesmes leva case catro décadas de carreira profesional. Pero máis de dous terzos dese tempo, exerceu en postos aos que chegou co apoio directo do PP, ou dos vogais do Poder Xudicial nomeados polo PP”
Na primeira lexislatura de Aznar, exerceu como director xeneral de Obxección de Conciencia. Na segunda, desde o ano 2000, foi director xeneral de Relacións coa Administración de Xustiza, un posto importantísimo nese ministerio porque é quen fai de ligazón do Goberno cos vogais do Consello Xeral do Poder Xudicial (CGPX), coa Fiscalía e coas distintas asociacións xudiciais.
“Chámame o director xeral”
Neses oito anos de goberno do PP –desde 1996 a 2004–, Carlos Lesmes estivo ás ordes de todos e cada un dos ministros de Xustiza da era Aznar: Margarita Mariscal de Gante, Anxo Acebes e José María Michavila.
Tamén coincidiu alí co exministro do Interior Juan Ignacio Zoido, que foi director xeneral de Xustiza na primeira lexislatura de Aznar. Ademais, foi subordinado de Rafael Catalá, entón secretario de Estado e máis tarde ministro de Xustiza con Rajoy. Nesa época, Lesmes tamén trabou relación co Consello Xeral do Poder Xudicial e co seu presidente desde o ano 2001, Francisco José Hernando, co que falaba de forma habitual.
O ministro de Xustiza de entón, José María Michavila, xactábase de que nin sequera lle facía falta chamar ao presidente do Poder Xudicial e do Tribunal Supremo para dar instrucións. Era unha función que delegaba no seu subordinado Carlos Lesmes. Un vogal daquel CGPJ lembra que Hernando chegou a interromper un pleno do consello porque Lesmes telefonoulle.
–Perdoade, pero é que me está chamando o director xeral–, dixo Hernando, mentres saía da reunión.
–Presidente, que vostede é a sexta autoridade do Estado…–, reprochoulle un vogal daquel consello. Sen éxito.
Hoxe por ti, mañá por min
Tras a vitoria de Zapatero, Lesmes foi cesado e deixou o Goberno. En 2005, volveu á súa praza como xuíz, que entón estaba na Audiencia Nacional. Poucos meses máis tarde, en setembro de 2005, a Lesmes chegoulle o seguinte nomeamento: presidente da Sala do contencioso-administrativo da Audiencia Nacional.
“Tras a vitoria de Zapatero, Lesmes foi cesado e deixou o Goberno. En 2005, volveu á súa praza como xuíz, que entón estaba na Audiencia Nacional”
Naquel momento, descontando o seu paso polo Goberno e pola Fiscalía, Lesmes exercera menos de catro anos como xuíz. Este ascenso a presidente de Sala é discrecional. Ten moi pouco que ver cun concurso de méritos e capacidade. A maioría das prazas da carreira xudicial repártense por un sistema de puntos onde o que máis pesa é a antigüidade. Pero hai outros cargos, os máis importantes, que decide o CGPX.
Entre outros, os nomeamentos ao Tribunal Supremo ou as presidencias das salas, das audiencias provinciais ou dos Tribunais Superiores de Xustiza autonómicos. A chegada de Lesmes á presidencia da Sala do contencioso-administrativo da Audiencia Nacional foi, por tanto, unha sorte de porta giratoria xudicial.
Lesmes fora alto cargo do Ministerio de Xustiza do PP que, en 2001, negociou a renovación do CGPX. Fora o interlocutor do Goberno de Aznar con ese consello. E foron eses vogais conservadores os que, en 2005, ascenderon á presidencia de Sala a un ex alto cargo do mesmo Goberno que lles nomeou. Hoxe por ti, mañá por min. Non sería a primeira nin a última vez.
“Lesmes fora alto cargo do Ministerio de Xustiza do PP que, en 2001, negociou a renovación do CGPX”
Aquel CGPX nomeado en 2001, durante a maioría absoluta de Aznar, alongou o seu mandato en funcións dous anos máis do previsto na Constitución. Tiña que renovarse en 2006. Non se cambiou ata 2008, pola mesma razón que hoxe: porque o PP sempre bloquea a renovación do Poder Xudicial cando perde as eleccións. Unha historia que xa vos contei en máis detalle noutra ocasión.
A súa chegada ao Tribunal Supremo Volvamos a Lesmes. En 2006, afíliase á Asociación Profesional da Magistratura (APM), a asociación conservadora dos xuíces. Tras catro anos como presidente de Sala e uns meses como presidente en funcións da Audiencia Nacional, en 2010, os vogais nomeados polo PP volven promocionar. Esta vez ascéndenlle ao Tribunal Supremo, como maxistrado do Contencioso-Administrativo.
Naquel momento, tras as vitorias do PSOE de Zapatero, o CGPX tiña un equilibrio entre vogais conservadores e progresistas e case todos os nomeamentos facíanse por consenso entre os dous bloques. A lei de entón –por unha reforma que impulsou Zapatero– requiría dunha maioría de tres quintos do Consello para cada nomeamento, o que obrigaba a pactar.
“Déronnos a elixir entre Lesmes e José Luis Requero”, lembra un vogal progresista daquel CGPJ. “E, claro, optamos por Lesmes”.
Requero, para quen non lle sitúan, é un maxistrado aínda máis conservador que Lesmes, que foi vicepresidente da Asociación Profesional da Magistratura e é membro do Opus Dei. Foi vogal do CGPJ en 2001 a proposta do PP –no CGPJ que nomeou a Lesmes presidente de Sala da Audiencia Nacional–.
Fíxose famoso naquela época por as súas charlas con Faiche Oír, polas súas opinións contra a lei do aborto, por asegurar que Esquerda Unida pertencía á mesma familia política que ETA ou polas súas críticas ao matrimonio gai, que comparaba con “a unión dun home e un animal”.
Requero non chegou ao Tribunal Supremo en 2010. Pero si foi un dos primeiros nomeamentos que aprobou o CGPJ de Carlos Lesmes, por rodete conservador, catro anos despois. Hoxe por ti, mañá por min.
Un nomeamento impugnado
O ascenso de Carlos Lesmes ao Tribunal Supremo foi polémico, e non só por quen era a outra opción. Segundo a Lei Orgánica do Poder Xudicial (artigo 343), para chegar a unha desas prazas no Supremo é imprescindible contar con polo menos 15 anos de experiencia na carreira xudicial, dos que 10 deben ser como maxistrado.
“O ascenso de Carlos Lesmes ao Tribunal Supremo foi polémico, e non só por quen era a outra opción”
No caso de Lesmes, para cumprir estes requisitos, había que considerar como carreira xudicial os seus oito anos no Goberno de Aznar e os seus nove anos como fiscal. De maxistrado especialista no Contencioso-Administrativo, incluíndo nese tempo a súa etapa como presidente de Sala, exercera pouco máis de oito anos. Outra xuíza que se presentou a esa mesma vacante no Supremo impugnou, entre outros, o nomeamento de Lesmes.
Na súa demanda, argumentaba que o CGPX non respectara os principios de mérito e capacidade e repartiuse os nomeamentos por cotas entre as distintas asociacións. A xuíza denunciaba que Lesmes non cumpría cos requisitos, que ela levaba máis de 22 anos de exercicio como xuíz do Contencioso-Administrativo, que tiña máis publicacións e que contaba cunha porcentaxe de sentenzas confirmadas polo Tribunal Supremo moi superior: 74% dela, fronte a só o 40% de Lesmes.
Na súa resposta a esta demanda, Carlos Lesmes defendeu que “foi, desde logo, director xeral, pero non do Goberno senón da Administración Xeral do Estado”. Segundo Lesmes, como director xeneral do Ministerio de Xustiza con Aznar “ocupouse de funcións eminentemente xurídicas”, e non políticas. En 2011, a Sala Terceira do Tribunal Supremo apoiou o nomeamento de Lesmes. A sentenza pódese ler aquí (está anonimizada, como ocorre sempre con este tipo de bases de datos de xurisprudencia: Carlos Lesmes aparece mencionado como “don José Antonio”).
Nela, o Supremo dá a razón a Lesmes, confirma que si cumpría cos requisitos e establece que o seu paso polo Goberno de Aznar como director xeneral do Ministerio de Xustiza si suma como parte da súa carreira xudicial, “pois son cargos de evidente contido xurídico”.
Non foi unha decisión unánime. Dous maxistrados do Supremo discreparon da sentenza e asinaron senllos votos particulares, onde cuestionaron que se premiase a un candidato con moita menos experiencia sen xustificar plenamente a razón.
A cambiante posición de Lesmes sobre os indultos
Como maxistrado do Tribunal Supremo, Carlos Lesmes só estivo tres anos, ata o seu seguinte ascenso. A súa sentenza máis polémica nesta etapa foi en 2011 coa ilegalización de Sortu, unha das marcas que usou a esquerda abertzale para tentar presentarse ás eleccións dese ano. Mariano Rajoy avogou publicamente por ilegalizar a este partido, “por non tirar anos de traballo pola borda”.
Lesmes foi relator desa sentenza sobre Sortu e defendeu igualmente a ilegalización. Por só dous votos, gañou no Tribunal Supremo esa posición e este partido foi ilegalizado. Ao ano seguinte, o Tribunal Constitucional anulou esa sentenza e legalizou a Sortu por só un voto de diferenza: seis a cinco. Neses anos como maxistrado do Supremo, a Lesmes tamén lle tocou decidir sobre dous polémicos indultos.
O do banqueiro Alfredo Sáenz –indultado polo Goberno de Zapatero– e o dun kamikaze, que matara a outro condutor e que indultó no ano 2013 o Goberno de Rajoy cando só levaba 10 meses en prisión. O bufete de avogados que defendía ese polémico indulto do kamikaze tiña varios nexos co PP. Ambos os indultos foron anulados polo Supremo, tanto o do PSOE como o do PP.
Pero Lesmes non mantivo en ambas as sentenzas a mesma posición. No primeiro –o que aprobara o PSOE– Lesmes foi o relator e defendeu a anulación. No segundo –o que aprobara Rajoy– Lesmes quedou en minoría defendendo que o indulto era correcto e debíase manter. Segundo o voto particular que presentou Lesmes, contra a maioría do tribunal, o dereito de graza “non está suxeito a ningún elemento regrado”, senón a “outras consideracións alleas ao dereito”.
Co último indulto polémico, o dos condenados do procés catalán, Lesmes volveu a cambiar de criterio, unha vez máis. No discurso que pronunciou coa apertura do ano xudicial, en setembro de 2021, o presidente do CGPX aproveitou a oportunidade para criticar ao presidente do Goberno polos indultos ao procés. É a primeira vez na historia que un presidente do CGPX oponse publicamente ao Goberno por aplicar un indulto. Un tema, ademais, sobre o que o Tribunal Supremo –do que Lesmes tamén é presidente– terase que pronunciar.
O rodillo que deseña o PP para o Poder Xudicial
No programa electoral do PP en 2011 figuraba unha promesa que seguro lles soará: a “reforma do sistema de elección” do Consello Xeral do Poder Xudicial para que fosen os xuíces e maxistrados quen escollese directamente a doce dos vinte membros deste poderoso CGPJ. Mariano Rajoy alcanzou a maioría absoluta a finais de 2011. E nada máis chegar á Moncloa puxo en marcha unha reforma da Lei Orgánica do Poder Xudicial, que aprobou un ano e medio despois.
Fíxoo sen consenso, co voto contrario de toda a oposición, e no sentido oposto ao que prometía o seu programa (e promete Pablo Casado hoxe). No canto de que “os xuíces elixan os xuíces”, o que Rajoy fixo foi apertar as porcas moito máis. Esa reforma legal do PP modificou varios aspectos clave do funcionamento do Poder Xudicial. Sempre nunha mesma dirección: para permitir na cúpula da Xustiza o mesmo rodete que a maioría absoluta do PP xa aplicaba no Parlamento.
Antes desa reforma, cada nomeamento requiría dunha maioría de tres quintos do CGPX. Coa reforma, bastaba coa maioría simple de vogais para ascender a un xuíz ao Supremo ata a súa xubilación, ou para nomear a un presidente de Sala. É dicir, bastaba cos vogais nomeados polo PP. Antes desa reforma, os votos dos vogais eran secretos: non se sabía que votaba cada un.
Tras a reforma, o voto pasou a ser público dentro do pleno do CGPX. “Se alguén quere levar a contraria a Lesmes, teno que facer en voz alta e fronte aos ollos do patrón”, resume un vogal do CGPX actual. Antes da reforma, no CGPJ había tamén un vicepresidente –do bloque minoritario– e un portavoz. Tras a reforma, todo o poder concentrouse no presidente e ninguén máis lle fai sombra ao redor. Antes da reforma, os 20 vogais cobraban o mesmo e decidían por igual.
A nova lei estableceu un núcleo duro: a Comisión Permanente do CGPX, que toma boa parte das decisións á marxe do pleno. É un órgano máis reducido, de só sete membros máis o presidente. Hai, por tanto, vogais de primeira e de segunda, e non só pola súa poder. Aqueles escollidos que están na permanente cobran como un xuíz do Supremo: 122.000 euros ao ano, máis chofer, máis secretaria. Os que non están na Permanente, só perciben dietas: 975 euros polos plenos, 312 euros polas reunións de comisión. Quen decide os membros da Permanente?
En teoría, a maioría do pleno. Na práctica, Carlos Lesmes, como líder dos vogais elixidos polo PP, que contan coa maioría absoluta do Poder Xudicial. Estar ou non estar na permanente. Cobrar ou non cobrar. Nunca antes un presidente do CGPX tivo tanto poder como Lesmes, que conta co pau e a cenoria do salario e outros privilexios para recompensar aos vogais máis afíns, e castigar aos que non o son. Dese modo, Lesmes logrou romper os bloques, e gañarse o apoio de varios vogais teoricamente progresistas. Que hoxe, igual que Lesmes, tamén se negan a dimitir.
Lesmes aproveitou un modelo deseñado a conciencia para dar ao presidente do CGPJ o máximo poder. É unha arquitectura legal que Lesmes coñece de corrida. El mesmo participou na súa construción
A súa chegada ao CGPX
No ano 2012 –antes de presentar esta reforma legal, antes da última renovación do CGPJ– o Ministerio de Xustiza que entón lideraba Alberto Ruiz-Gallardón nomeou a un comité de expertos para traballar nese proxecto de lei. Carlos Lesmes foi un deses xuristas, escollidos polo PP. Lesmes, por tanto, deseñou en gran medida a lei que despois regulou o organismo que hoxe preside.
Publicouse que Gallardón e Lesmes tiñan unha relación moi próxima desde antes, dos anos en que ambos estudaban para fiscal. Non é así, segundo aseguran distintas fontes próximas ao exministro de Xustiza e ao presidente do Poder Xudicial. Ambos naceron o mesmo ano, en 1958. Pero Gallardón aprobou as oposicións dous anos antes que Lesmes.
“Quen levou a Lesmes ao comité de expertos para a reforma legal non foi Gallardón. Foi o seu número dous, o entón secretario de Estado de Xustiza, Fernando Román”
Quen levou a Lesmes ao comité de expertos para a reforma legal non foi Gallardón. Foi o seu número dous, o entón secretario de Estado de Xustiza, Fernando Román. Outro xuíz moi ligado ao PP, co que Carlos Lesmes ten unha gran amizade desde hai décadas. Grazas a ese comité de expertos, Gallardón establece unha relación máis estreita con Lesmes. E cando empezan as negociacións co PSOE para renovar o CGPJ, en 2013, Lesmes convértese no candidato preferido por Gallardón.
Gallardón propón, como primeiro nome, a Lesmes. Pero é Rajoy quen dispón e aposta por outro candidato: Manuel Marchena. É o mesmo xuíz que, hai dous anos, foi candidato de consenso entre PP e PSOE, nunha renovación frustrada por o famoso whatsapp dun senador do PP eloxiando a Marchena porque era dos seus e controlaría a Sala Penal do Supremo “desde detrás”.
O nomeamento de Marchena téntase por primeira vez en 2013 e non sae porque é Alfredo Pérez Rubalcaba quen non se fía del e decide vetalo. Así chega Carlos Lesmes á presidencia do CGPX e do Tribunal Supremo: como segunda opción do PP, que o PSOE decide aceptar.
Unha das primeiras decisións do CGPX de Lesmes, en 2014, foi nomear a Marchena presidente da Sala do Penal do Supremo. A diferenza do que ocorre hoxe, aquel CGPX renovouse en tempo e forma. É o que ocorre cando é o PSOE quen perde as eleccións. A pesar do rodete que deseñara o Goberno de Rajoy coa súa reforma do Poder Xudicial, Rubalcaba non bloqueou.
A diferenza de Pablo Casado, Rubalcaba non esixiu unha lei ao seu gusto para cumprir a Constitución. O PP logrou unha maioría esmagadora no consello tras esa renovación, que despois ampliou grazas á dimisión forzada da vocal nomeada por Converxencia, Mercè Pigem. Unha xogada mestra de Lesmes que xa expliquei noutro artigo anterior.
Os amigos de Lesmes
En 2013, cando chega á presidencia do CGPX, Carlos Lesmes dáse de baixa da APM, a asociación xudicial conservadora. Estivera alí desde 2006. A partir deste intre, foi moi crítico con todas as asociacións. Tanto en privado como en público. “España ten un problema coas asociacións xudiciais” –asegurou Lesmes no Congreso en marzo de 2017– porque “representan opcións ideolóxicas, que se identifican con partidos políticos”.
“En 2013, cando chega á presidencia do CGPX, Carlos Lesmes dáse de baixa da APM, a asociación xudicial conservadora”
Para Lesmes, a solución consistiría en que houbese unha soa asociación. É unha forma de despolitizar a xustiza que noutros ámbitos xa se probou: un único partido, un único sindicato… En privado, Lesmes critica ás asociacións por funcionar de maneira gremial, velando só polos intereses particulares dos seus asociados. Por esa mesma razón, é contrario ao modelo que agora propón Pablo Casado, de que “os xuíces elixan os xuíces”.
Desde esquerda e dereita, dentro da carreira xudicial, moitos acusan a Lesmes de guiarse polas súas afinidades persoais á hora de decidir algúns dos nomeamentos que aprobou o seu consello. As relacións persoais de Lesmes sen dúbida foron un factor determinante neste CGPX. Pero tamén as relacións políticas. O repaso a algúns dos nomeamentos deste consello permite explicalo mellor. Son só algúns exemplos. Hai moitísimos máis.
Fernando Román García. É amigo persoal de Lesmes desde hai décadas. Foi secretario de Estado de Xustiza con Gallardón entre 2011 e 2014. Desde ese posto, como número dous do Ministerio, participou na renovación do CGPX actual. Foi a persoa clave para que Lesmes accedese á presidencia na que está hoxe. En xaneiro de 2018, o actual CGPX ascendeuno ao Tribunal Supremo, á Sala do contencioso-administrativo. Do mesmo xeito que antes pasou con Lesmes, impúxose a candidatos con máis anos de exercicio. Como maxistrado especialista, poñendo sentenzas, apenas traballara dez anos. Nesa votación para entregar ese posto a Fernando Román, Lesmes inhibiuse pola súa amizade persoal co candidato. Foi un xesto inusual, pero innecesario. O seu voto non era determinante: a maioría conservadora aproveitou un día en que un dos vogais progresistas ausentouse do pleno por un problema de saúde. O ex secretario de Estado de Rajoy chegou ao Supremo –unha praza onde estará ata que se xubile– con só 10 votos: coa abstención de Lesmes, e o apoio de todos os demais vogais nomeados polo PP.
José Luis Requero. Foi un dos látigos do CGPJ en funcións contra as leis progresistas da primeira lexislatura de Zapatero, o maxistrado do Opus Dei que comparou o matrimonio homosexual con “a unión dun home e un animal”. Como expliquei antes, o nome de Requero serviu, no seu momento, para que o sector progresista aceptase o nomeamento de Lesmes ao Supremo, como mal menor. E en 2014, ao pouco de arrincar o mandato deste consello, Lesmes usou coa minoría progresista no CGPX unha estratexia similar. Ameazou con Requero se os vogais progresistas non apoiaban a outro candidato. Os progresistas non cederon e Lesmes, por rodete conservador, aprobou o nomeamento deste xuíz.
Inés Huerta. Moi próxima a Lesmes, foi a xuíz que desde o Tribunal Superior de Xustiza amparou a privatización sanitaria que impulsaba lgnacio González en Madrid e que outra sección dese mesmo tribunal paralizara. Foi unha estraña manobra xudicial na que tamén participou o entón presidente dese TSX, Gerardo Martínez Tristán, que estaba casado cunha conselleira do Goberno de Castela-A Mancha presidido por María Dolores de Cospedal. Martínez Tristán hoxe é outro dos vogais do actual CGPX, nomeado polo PP. Huerta chegou á Sala do contencioso-administrativo do Tribunal Supremo en 2014, co apoio da maioría conservadora do CGPX. O seu nome soou estes últimos anos como posible vogal do futuro CGPX –se é que se renova– a proposta do PP. Conservadora, aínda que non está adscrita a ningunha asociación, é a xuíz que máis se moveu no Supremo para tombar o nomeamento de Dores Delgado como Fiscal Xeral do Estado.
Vox recorreu o nomeamento de Dores Delgado, e o Tribunal Supremo non se pronunciou aínda. A sentenza depende de seis xuíces da Sala do contencioso-administrativo. Pero Inés Huerta e outros maxistrados conservadores –como José Luis Requero– iniciaron unha recollida de firmas para que esa sentenza sobre Delgado vótese no pleno. É dicir, para que decidan os 25 xuíces da Sala, no canto dos 6 xuíces da sección aos que lles toquei esta cuestión.
Por agora, non alcanzaron o número suficiente para elevalo a pleno: só teñen 9 firmas de 25, e necesitan máis da metade. “Se vota toda a Sala, é moi probable que anulen o nomeamento de Delgado”, cren na Fiscalía, onde confían (non é seguro tampouco así) en que se a decisión a toma só unha sección, isto non ocorrerá. Porque tanto a xurisprudencia previa –hai unha sentenza do Supremo sobre outra impugnación contra outro fiscal xeral– como os requisitos necesarios son bastante claros. Son só dous, que Delgado cumpre: nacionalidade española e 15 anos de exercicio como fiscal. Nada máis.
Nesa Sala, como en todas as do Supremo, a maioría conservadora é humillante. Pero unha cousa é votar entre todos, e que sexa Fuenteovejuna quen anule un nomeamento que depende exclusivamente do Goberno e rebente outra vez a separación de poderes –coa Xustiza invadindo funcións do Executivo–. E outra moi distinta é que seis maxistrados carguen sobre a súa xurisprudencia cunha decisión tan cuestionable, sen o apoio explícito dos demais.
Fernando de Rosa. Conservador, da APM, é un dos xuíces que máis veces cruzou a fronteira entre o político e o xudicial, nunha carreira que sempre virou ao redor do PP, desde os tempos en que o partido se chamaba Alianza Popular. De Rosa militou na AP de Manuel Fraga, cando estudaba Dereito na Universidade.
Foi a persoa que afiliou a ese partido en Valencia a un mozo Francisco Camps, en 1982. Entrou na carreira xudicial en 1984 e durante anos exerceu en distintos xulgados de Valencia. En 2003, o seu amigo Francisco Camps nomeouno secretario autonómico de Xustiza do seu goberno. Máis tarde, ascendeuno a conseller da Generalitat valenciana. En 2008, Camps aválao ante Rajoy, que o inclúe entre os seus vogais para o CGPJ, como vicepresidente dese consello e líder do sector conservador.
Acabaría sendo presidente en funcións do CGPX, pola dimisión de Divar tras o escándalo das súas viaxes. O exmilitante de Alianza Popular converteuse no máximo representante dos xuíces españois. Fernando De Rosa estaba no CGPJ que promocionou a Lesmes para o Tribunal Supremo en 2010. E despois Lesmes devolveu o favor. Hoxe por ti, mañá por min. En 2015, o actual CGPJ presidido por Lesmes nomeou a De Rosa como presidente da Audiencia Provincial de Valencia. Entre outros asuntillos, é o tribunal que xulga gran parte da corrupción do PP valenciano. En 2019, De Rosa volveu saltar dese xulgado ou a outro cargo político. Hoxe é senador do PP e portavoz do partido na comisión de Xustiza. Desde ese novo posto, criticou ao Goberno por “atacar a independencia xudicial”.
Luís María Díez-Picazo. É outro dos amigos de Carlos Lesmes ao que o presidente do CGPJ promocionou. Entrou no Supremo en 2008, na mesma Sala Terceira do Supremo, a do Contencioso-Administrativo, á que Lesmes chegou en 2010. Foi outro dos expertos aos que o Ministerio de Xustiza de Gallardón encargou a reforma do Poder Xudicial que puxo en marcha Mariano Rajoy. Cando Lesmes chegou á presidencia do CGPJ, o presidente da Sala do contencioso-administrativo do Tribunal Supremo era José Manuel Sieira, un maxistrado de longa carreira, respectado entre os seus compañeiros, e que accedera a ese posto en 2010. En 2015 terminaba o seu primeiro mandato á fronte desa Sala, aínda que a práctica habitual no CGPJ é renovar aos presidentes de Sala do Supremo que optan á reelección.
Con Sieira –e Lesmes no CGPJ– esta norma non escrita, por primeira vez, non se cumpriu. Dato importante. A relación entre Sieira e Lesmes non é nada boa. Entre outras cousas, porque o presidente da Sala opúxose a ese indulto ao condutor kamikaze que aprobou o Goberno de Rajoy. Lesmes quería apoiar ese indulto, tan espiñento para o PP, pero Sieira votou a favor da súa anulación. E aquel pulso gañouno Sieira e perdeuno Lesmes (e o Goberno de Rajoy), como antes expliquei. Cando Lesmes chegou á presidencia do CGPJ, empezou a manobrar para quitar do posto ao seu rival e colocar á fronte desa Sala a un maxistrado afín. E logrouno. En 2015, contra o criterio habitual, José Manuel Sieira non foi renovado e no seu lugar o CGPX ascendeu –por rodete, só cos votos da maioría conservadora– ao candidato de Lesmes: o seu amigo Luís María Dez-Picazo.
Un presidente de Sala que levou ao Supremo a un dos escándalos máis lamentables de toda a súa historia. Probablemente lembrarano, porque foi un espectáculo difícil de esquecer. En 2018, o Tribunal Supremo aprobou unha sentenza que obrigaba aos bancos para pagar un imposto que, ata entón, abonaran os seus clientes con cada hipoteca. A sentenza, asinada por seis xuíces, era un terremoto para o sector financeiro español. Supoñía unha factura de 2.300 millóns de euros, que tería que pagar a banca por centos de miles de persoas que asinaron unha hipoteca. Nunha decisión inédita, o presidente da Sala Terceira –si, Luís María Díez- Picazo– convocou a todos os xuíces do Contencioso-Administrativo do Tribunal Supremo para reescribir esa sentenza e anulala antes de que a banca tivese que pagar. Tras unha longa de deliberación, o pleno cambiou a sentenza por 15 votos contra 13. A banca gañou. É a única vez na historia do Tribunal Supremo na que unha sentenza é corrixida en sentido oposto aos poucos días de entrar en vigor.
Ángel Hurtado. Foi o único xuíz do tribunal da Gürtel na Audiencia Nacional que votou en contra da condena a título lucrativo do PP. O que máis fervorosamente opúxose a que M. Rajoy tivese que ir como testemuña a declarar na Gürtel, unha historia que contei en máis detalle nun artigo anterior.
En setembro de 2020, co mandato caducado, o CGPJ presidido por Carlos Lesmes ascendeu a Furtado ao Tribunal Supremo, á Sala do Penal, por onde acaban pasando todos os políticos aforados, investigados por corrupción. Unha Sala onde a dereita logrou un dominio abafador. Aos poucos días de chegar ao Supremo, a propia Sala do Penal que preside Manuel Marchena tirou por terra unha das sentenzas que Furtado puxera na Audiencia Nacional. “Non ten a calidade para chegar ao Supremo”, asegura un maxistrado, que só entende o seu nomeamento como un premio polos seus servizos ao PP.
Os choques de Lesmes co PP
O presidente do CGPJ é un home que lle debe tres cuartas partes da súa carreira o PP. Que chegou a esas posto grazas ao PP. Que sen dúbida axudou ao PP, e que durante o seu larguísimo mandato –pronto cumprirá oito anos, e segundo a Constitución son só cinco– estendeu o xa de seu amplo dominio conservador na cúpula da Xustiza. O PP apoiou a Lesmes e Lesmes apoiou ao PP.
Entre outros episodios, o CGPJ que preside sacou ao xuíz Pablo Ruz da investigación da Gürtel. Moveuse para que Gómez Bermúdez non investigase a caixa B. E apartou ao xuíz da Gürtel José Ricardo de Prada da decisión sobre se a muller de Luís Bárcenas entraba en prisión.
“Lesmes fixo moito polo PP. Pero non o suficiente, a ollos do Partido Popular”
Lesmes fixo moito polo PP. Pero non o suficiente, a ollos do Partido Popular. As relacións que hoxe ten o presidente en funcións do CGPX co PP de Pablo Casado non son boas, por tres motivos. O primeiro, o que ocorreu con Pablo Ruz. Este xuíz chegou ao central número 5 da Audiencia Nacional cando os avogados da Gürtel e o PP sacaron da carreira xudicial a Batasar Garzón, nesa sentenza que recentemente cuestionou o comité de Dereitos Humanos da ONU.
Tras a caída de Garzón, a súa praza saíu a concurso, e gañouna un xuíz progresista, Miguel Carmona. Para apartalo dese caso, o Goberno de Rajoy nomeoulle xuíz de ligazón en Londres –uno dos destinos mellor pagados da carreira xudicial–. Foi unha ponte de prata que serviu para apartalo dese xulgado de instrución. Era unha xogada mestra, moi habitual na Audiencia Nacional; pasou o mesmo noutras ocasións con outros xulgados centrais de instrución.
Como Carmona tiña a praza en propiedade –aínda que nunca traballou alí– o CGPJ podía nomear a dedo a outro xuíz en comisión de servizos. Así quedou coa investigación da Gürtel Pablo Ruz: un xuíz en precario, á fronte dun os maiores casos de corrupción. Cada seis meses, o consello debía decidir se lle renovaba… ou non. Mentres o PP considerou que Pablo Ruz facíao ben, o CGPX renovoulle. Pero pouco despois de que decidise rexistrar a sede nacional na rúa Xénova, Ruz foi apartado da investigación. Segundo distintas fontes, pola presión do Goberno de Rajoy.
O PP prefería nomear en lugar de Ruz a outro xuíz en comisión de servizos. Era a maneira de garantir que fose un dos seus, no xulgado que investigaba a Gürtel e os papeis de Bárcenas. Pero Lesmes a iso negouse. No canto de elixir a dedo a outro substituto de Ruz, sacou esta e outras prazas a concurso –por puntos no escalafón–, asegurando ao PP que o xulgado o gañaría un maxistrado conservador.
A xogada saíu mal, e ese xulgado de instrución tan delicado quedoullo José da Mata: un xuíz progresista, que ademais fora director xeneral de Xustiza co Goberno de Zapatero. Foi un gran fracaso, a ollos do PP.
O segundo motivo que explica o cabreo do PP con Carlos Lesmes foi a declaración de Rajoy como testemuña na Audiencia Nacional. O ministro de Xustiza de entón, Rafael Catalá, presionou a Lesmes para evitar ese grolo a Rajoy. Pero o presidente do CGPX non quixo, non puido ou non atopou a maneira de impedilo.
O terceiro reproche do PP a Lesmes ten nome e apelidos. Chámase Enrique López, e é outro dos xuíces que debe case todo ao Partido Popular.
O enfrontamento entre Lesmes e López
Enrique López, en 2001, foi vogal do CGPJ a proposta do PP, no consello que lle deu a Lesmes o seu primeiro nomeamento. Cando o PP perdeu as eleccións e atrincheirouse nese consello, López foi un dos principais arietes desde o CGPJ contra o goberno de Zapatero.
Era tamén o portavoz.
En 2013, o PP levantoulle ao Tribunal Constitucional, nun polémico nomeamento non só polo seu evidente perfil político –medio centenar de conferencias na FAES– senón tamén porque había dúbidas sobre se cumpría cos requisitos necesarios. No Constitucional durou pouco. Ao ano foi detido conducindo a súa moto bébedo por Madrid, o que acabou nunha condena xudicial. López tivo que dimitir.
Tras a condena, López volveu á Audiencia Nacional, onde os seus propios compañeiros apartáronlle do tribunal da Gürtel pola súa evidente proximidade co PP. Desde a súa partido –xente sen complexos– seguiron apostando por el. E presionaron a Lesmes para que o ascendese ao Tribunal Supremo. Nos últimos anos, López optou a varias prazas alí.
Lesmes opúxose a ese nomeamento. “Se Enrique López non é adecuado para o Constitucional, non pode selo tampouco para o Supremo”, argumentou. Lesmes tamén logrou que os demais vogais nomeados polo PP apoiásenlle en dicir que non. López sacou cero votos do CGPJ ao seu favor, nunha das prazas do Supremo ás que se presentou. Noutra ocasión, só un voto de 21.
Foi unha gran humillación. Carlos Lesmes mantívose firme fronte ao PP en pechar as portas do Supremo a Enrique López. Pero si lle deu outro ascenso, non menor. En maio de 2019, a Comisión Permanente do CGPX nomeou a López para a Sala de Apelacións da Audiencia Nacional –a que revisa todas as sentenzas da Audiencia Nacional–. Un ascenso que despois o Tribunal Supremo anulou por un defecto de forma. Tras este revés, un mes despois de que o seu último nomeamento fose anulado, Enrique López colgou temporalmente a toga e pasouse do todo á política. Hoxe é conselleiro de Xustiza do goberno de Isabel Díaz Ayuso, secretario de Xustiza do PP e o home de confianza de Pablo Casado para todos os temas xurídicos.
É López quen negociou co PSOE as distintas renovacións do CGPX que finalmente se frustraron. É López quen en gran medida decide os nomes dos futuros homes e mulleres do PP na cúpula xudicial, ou os candidatos conservadores ao Tribunal Constitucional.
A comida con Casado
A relación entre Carlos Lesmes e Pablo Casado non empezou ben. Non só polo seu enfrontamento con Enrique López. Tamén porque Lesmes era máis próximo a Soraya Sáenz de Santamaría que ao candidato que finalmente gañou a presidencia do PP. Iso non significa que Lesmes e Casado non teñan unha relación fluída. En maio deste ano, comeron xuntos, nun encontro que xerou un enorme cabreo do Goberno co presidente do Poder Xudicial.
Tras esa comida, Pablo Casado reuniu ao seu equipo máis próximo e transmitiu que non facía falta pactar a renovación do CGPX porque Lesmes explicáralle que había outra opción. Desde a reforma que aprobou o Parlamento no principio do ano, o CGPX en funcións non pode facer máis nomeamentos. Isto supón que algunhas salas do Supremo empezan a ter problemas de funcionamento polo bloqueo do PP: hai maxistrados que se xubilan e non se lles pode substituír. Moitísimos xuíces conservadores pero sensatos (a inmensa maioría) están a pedir o PP que levante o bloqueo, polos problemas que está a provocar no Supremo.
Pero Casado explicou aos seus que Lesmes déralle a solución: nomear a xuíces en comisión de servizos, temporalmente, para esas postos vacantes do Supremo. No Goberno decatáronse desa comida e desa mensaxe de Lesmes a Casado, e trasladaron ao presidente do CGPX o seu enfado por dar ás ao bloqueo do PP. Segundo fontes coñecedoras desas conversacións, Lesmes dicía unha cousa ao PSOE e outra ao PP. Ao Goberno, que quería renovar.
A Casado, que non facía falta facelo. Unha versión que Lesmes nega: “O presidente sempre transmitiu a todos os partidos que deben renovar o consello”, aseguran desde o CGPX. Nun dos encontros entre Lesmes e o Goberno, o presidente do CGPX asegurou que a súa muller, que se xubilou recentemente, anímalle a dimitir. Algo que hai uns meses, segundo o Goberno, chegouse a expor.
“O Goberno interpreta que unha das razóns polas que Lesmes non dimite é para reconciliarse con Pablo Casado e o PP”
O Goberno interpreta que unha das razóns polas que Lesmes non dimite é para reconciliarse con Pablo Casado e o PP. Non lles pode fallar. “O problema é que Lesmes non ten solucionado o seu seguinte destino”, aseguran desde o Goberno. “Aínda quedan sete anos ata a xubilación e el quere irse despois ao Tribunal Constitucional”. Un posto, como todos os anteriores, onde só pode chegar co apoio do PP.
Hoxe por ti, mañá por min.
Tomado de eldiario.es
