A P.F.G. (Plataforma Feminista Galega) naceu a partir da Plataforma Galega polo Dereito ao Aborto. Daquela confluiran varios colectivos feministas contra a chamada “Ley Gallardón” que pretendía reformar a lexislación relativa ao dereito ao aborto. Durante dous anos de traballo, chegouse á conclusión que tamén era necesaria unha unidade semellante fronte á multiplicidade de violencias de xénero. Falamos con Paula Ríos e Pilar Estévez, integrantes da P.F.G.
-Por que falades de violencias de xénero?
Paula Ríos – Porque son múltiples e diversas. Socialmente está aceptado como violencia de xénero un asasinato. Pero non está interiorizado o “piropo” como violencia. Ese elemento é opinar sobre o corpo das mulleres, cousificalo e sexualizado. Ir pola rúa non implica que ninguén teña que dar a opinión sobre o meu corpo.
Pilar Estévez – Eu engadiría que o proxecto de Gallardón fixo que se reactivasen colectivos de mulleres. Porque parecía que xa nos deixábamos levar, porque en teoría xa se tiña acadado e unha parte do feminismo estaba como adormecida e outra parte estaba alerta. Por iso o “proxecto Gallardón” reavivou ao que estaba parado e alertar ao que estaba esperto. A PFG reuniu nun espazo común a diversidade do feminismo. Penso que ademais en Galiza fixémolo ben e puidemos ser altofalante de movementos sociais, que non é doado.
-Hai semanas morre un neno presuntamente a mans do pai, quen estaba separado da nai. Que falta na sociedade para que cousas así non ocorran?
P.R.- O neno foi asasinado polo pai que confesou. Na linguaxe tamén temos unha trampa, que no caso dos asasinatos machistas “aparecen mortas”, pero noutros casos non teñen problema en dicir que foron asasinados. Comparando noticias, vemos que se unha muller é a que mata a un varón o titular moitas veces é: “asasina ao marido”. Se é ao revés “aparece morta e deteñen ao marido”. Tamén desde o feminismo temos dito moitas veces que o núcleo tradicional de pai-nai, segundo a visión aceptada, é imprescindíbel para desenvolvemento dunha persoa. Pero non se mira que un pai que mata ou bate todos os días na túa nai, non pode exercer a función de pai. E ademais de criticar esa figura de pater familias, tamén chamamos a atención sobre a custodia dos fillos e fillas. É unha das armas dos agresores contra das mulleres, atacar onde máis doe.
P.E.-Neste caso tamén debemos dicir que todo o protocolo de réxime de visitas, custodia dos fillos etc., é revisábel. Mesmo o presidente da Xunta recoñece que isto debe mudar, porque a sociedade cambiou e que un pai que violenta á nai e aos fillos non debera ter o mesmo réxime de visitas. Por iso dicimos que se debe revisar ese protocolo, que a xustiza debe tomar cartas no asunto xunto co lexislador ou poder político de turno, e falo desde unha perspectiva social e do público, para protexer a nai e fillos e fillas.
-Debe entón a sociedade educar ou asumir a responsabilidade de custodia das crianzas?
P.E.- Non, pero a sociedade ten que entender que é un valor social. Non pode ser que, por exemplo, a lei do menor que é proteccionista, non ten en conta o interese do menor nas custodias, senón que teñen en conta os intereses dos pais. Por iso desde o feminismo non queremos que os menores sexan unha arma que podan usar pais contra nais ou ao revés. A custodia compartida é revisábel. Pero tampouco pode haber un réxime de visitas con normalidade por parte dun maltratador.
P.R.- O mínimo que temos asumido o feminismo é que unha persoa que maltrata non pode educar ben. Por iso hai que romper a idea de que ser pai, compartir xenes, xa é bo.
-Quen mata a súa parella e fillos é unha víctima?
P.R.-Non no concepto que se ten asumido socialmente. Os agresores machistas son parte dun sistema social enfermo. Visto así, son víctimas do sistema heteropatriarcal. Pero tamén cremos que hai que empoderar as mulleres que pasaron por esta situación, para que deixen de ser víctimas. Porque sería revictimizar.
-Que é empoderar a muller?
P.E- Pois é sentirnos plenas para resolver a nosa situación, con nós mesmas e sentirnos suxeitos activos nas nosas vidas. Para ter conciencia dos nosos criterios, vaía social e das nosas posibilidades. Desenvolverte como suxeito en toda a túa vida.
-Cales eran os puntos do “proxecto Gallardón” para a mobilización que houbo na súa contra?
P.R- Volver a unha lei de supostos e non de prazos que era a reivindicación histórica do feminismo. Por exemplo, tería máis peso o que dixese o persoal médico ou un xulgado, antes do que dixese a muller. Sen ter en conta que as mulleres somos persoas adultas e temos dereito a decidir o que queremos. Basicamente, e como dixo Gallardón presentado a súa lei, a finalidade última da muller é a maternidade. É unha idea neoliberal, que as mulleres volvamos para a casa, porque estamos quitando moitos postos de traballo.
P.E.- Cunha lei de supostos xa é partir de que ti non tés dereito a decidir. Que basicamente a perdoan, usando termos cristianizantes. Terase en conta o teu criterio, pero tamén co criterio doutros sobre o teu corpo. Cos prazos, suponse que tés ese dereito e que nun momento da túa vida podes levalo adiante sen correr risco. Tamén hai sectores do feminismo que piden un aborto libre e gratuito, decisión plena da muller na súa situación vital.
-Por que non se acepta o aborto libre e gratuito?
P.E.- Porque, segundo quen non o acepta, as mulleres non somos suxeitos que teñamos dereito sobre os nosos corpos. Falamos tamén do conceito de sociedade patriarcal nun país católico e negarnos a capacidade de sermos donas do que queremos facer. Para esta sociedade deberiamos ser suxeitos pasivos sen capacidade de decisión.
P.R- O que fixo a lei foi despenalizar as prácticas do aborto dentro duns prazos. Pero a realidade é que o aborto segue estando dentro do código penal. Iso é por considerarnos ás mulleres eternas menores. Agora permítesenos nalgúns casos sen ter que ir á cadea.
-Vendo a moda que lle venden á xente máis nova, os modelos de comportamento visualizados nalgúns programas de TV, non credes que a mocidade está moi sexualizada ou que hai unha especie de retroceso nalgúns valores?
P.R- Sorprende que cadeas de roupa con moita presenza no mercado, exploten ás nosas irmás noutros países menos desenvolvidos. Tamén explotaron ás mulleres de aquí no seu momento, cando a situación de pobreza era maior. Sorprende ademais, que esas cadeas de roupa vendan “camisolas feministas”. Esas cadeas de roupa non poden ser feministas nunca, porque están explotando ás nosas irmás fóra e dentro. Por iso, nunha sociedade no que o visual e superficial pesa máis, se dean pasos atrás en cuestións que estarían xa superadas.
P.E.- Habería que chamar a atención tamén de que estamos volvendo ao modelo home-muller. Cuestionan mesmo un proceso que está na sociedade como son outras sexualidades. Mesmo na música actual, con letras de amor idealizado e posesivo, reggeton que é moi machista.
-Mercantilización?
P.R- Mercantilización absoluta das persoas. Aos varóns pídeselles estar esculpidos de ximnasio. Non é a imaxe clásica do masculino, pero agora mesmo tamén se converte nunha doenza. As persoas non nos axustamos, non podemos axustarnos, aos modelos da industria porque ademais, tampouco podemos gastar tantos cartos en manter ese modelo. E persoalmente, penso que é un triunfo do individualismo.
P.E.- Tamén é que lles venden un “modelo” estético falso de “fago o que quero e o que me peta”. A liberdade é que podas desenvolverte na vida, sen que teña que influir poñer esta ou aquela prenda. Realmente o feminismo é a revolución pendente.
P.R.- Os dereitos que demanda o feminismo non son só para as mulleres, son para o conxunto da humanidade. O patriarcado non é bo para os varóns tampouco. O feminismo demanda ter igualdade de dereitos, cada quen na súa forma.
